Erdoğan’dan NATO Tepesi sonrası Eurofighter ve F-35 konusu için son dakika açıklaması

Erdoğan, Hollanda’nın Lahey kentindeki NATO Devlet ve Hükümet Liderleri Tepesi’nin akabinde basın toplantısı düzenledi. Tepeyi tamamladıklarını belirten Erdoğan, Hollanda Hükümdarı Willem-Alexander, Hollanda Başbakanı Dick Schoof ile Hollanda makamlarına konut sahiplikleri ve misafirperverlikleri için teşekkür etti.

NATO Genel Sekreteri Mark Rutte’yi başarılı idaresi için tebrik eden Erdoğan, “Lahey Zirvemizin öne çıkan sonucu, kamuoyunca da yakından takip edildiği üzere, müttefiklerin savunma harcamalarını artırmasıydı. Kurul oturumunda savunma harcamalarımızı 10 yıllık bir müddette Gayri Safi Yurt İçi Hasılalarımızın yüzde 5’i seviyesine çıkarmayı kararlaştırdık.” sözlerini kullandı.

Mevcut krizlerin derinleştiği ve her geçen gün ek krizlerin ortaya çıktığı bir iklimde, alınan bu kararın NATO açısından zaruret teşkil ettiğini lisana getiren Erdoğan, şunları kaydetti:

“Terörizm tehdidinden en fazla ziyan gören, bölgemizdeki birçok krizden direkt etkilenen müttefikiz. Halihazırda memleketler arası gündemi domine eden olayların çabucak hepsi Türkiye’nin yakın etrafında yaşanıyor. Ülkemizi tüm bu krizlerin, sıcak çatışmaların ve tansiyonların uzağında tutmaya çaba ediyoruz. Caydırıcılığımızın artırılmasına ve savunmamızın güçlendirilmesine büyük değer veriyoruz. Türk savunma endüstrisinin son yıllarda yaptığı büyük atılım dünyada parmakla gösterilmektedir. Silahlı ve silahsız insansız hava araçları başta olmak üzere birçok alanda global ölçekte kelam sahibiyiz.

Savunma harcamalarımız halihazırda evvelki tepelerin gayesi olan yüzde 2 düzeyinin üstündedir. Hatta mevcut altyapı ve savunma endüstrisi yatırımlarımız, inovasyona ayırdığımız kaynaklar ve milletlerarası gayretlerimiz prestijiyle yüzde 5’i yakalamaya en yakın ülkelerdeniz. Birçok müttefikin tehdit ve sınamalar karşısında daha fazla sorumluluk üstlenmek konusunda bizimle tıpkı çizgiye gelmesini yanlışsız buluyorum. Elbette yalnızca savunma harcamalarını artırarak ittifakın aktifliğinin geliştirilmesi mümkün değil. Müttefikler ortasında karşılıklı anlayış ve işbirliğinin içtenlikle tesis edilmesi de gerekiyor.”

“TEMENNİMİZ, BU KUŞATICI YAKLAŞIMIN KITA GENELİNE HAKİM OLMASI”

Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bu minvalde, birinci olarak müttefikler ortasındaki savunma endüstrisi eserlerinin ticaretindeki manilerin ‘amasız-fakatsız’ kaldırılmasına yönelik anlayışın, ittifak dokümanlarına yansıtılmasına öncülük ettik. Bunun tüm ögeleriyle hayata geçirilmesini ümit ediyoruz.” dedi.

Avrupa Birliği’nin savunma ve güvenlik alanındaki teşebbüslerinin NATO’yu tamamlayıcı nitelikte olması gerektiğine işaret eden Erdoğan, “Özellikle üye olmayan müttefiklerin, Birliğin savunma endüstrisi teşebbüslerine tam olarak dahil edilmesinin tüm Avrupa’nın menfaatine olacağını vurguladım. Sonuçta Avrupa’da artan savunma yetenekleri tüm Avrupa Atlantik Bölgesi’nin çıkarınadır. Temennimiz, bu kuşatıcı yaklaşımın kıta geneline hakim olmasıdır.” tabirlerini kullandı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, NATO Genel Sekreteri Rutte’nin, Teksas’tan Ankara’ya savunma endüstrisi gelişimini temel alan yaklaşımının bu bakımdan olağanüstü bedelli olduğunu söyledi.

“HEDEFİMİZ, KALICI BARIŞA GİDEN SÜRECİN TAŞLARINI DÖŞEMEK”

Türkiye’nin, ittifakın terörizmle çabadaki rolünü öne çıkaran müttefiklerin başında geldiğini vurgulayan Erdoğan, şu sözleri kullandı:

“Nitekim terörizm, NATO’ya yönelik yeni iki temel tehditten biri olarak kayda geçirilmiştir. Bu kere Lahey’de, terörle gayretin fakat müttefiklerin samimi dayanışmasıyla başarılabileceğini vurguladım. Tepe bildirisine bu tehdidin yansıtılmasını sağladık. Ukrayna’da 3 yılı aşkın müddettir devam eden savaşın hem bölgesel hem global tesirleri oldu. Can kayıpları ve yıkım her iki tarafta da giderek artıyor. Türkiye olarak biz, savaşın adil ve sürdürülebilir bir barışla sonlandırılması için ağır eforlarımızı sürdürüyoruz. 2022 Mart ayında İstanbul’da konut sahipliği yaptığımız lakin yarım kalan görüşmelerden Karadeniz tahıl teşebbüsü, savaş esirleri takası üzere somut sonuçlar almıştık.

Diplomasiye olan inancımız, tarafların bize duydukları itimatla birleşince İstanbul’da bir kere daha arabuluculuğa başladık. Mesken sahipliğimizdeki görüşmelerde, ek esir ve cenaze takasları konusunda değerli ilerleme sağladık. Ayrıyeten muhtemel bir ateşkese dair açık bir görüş alışverişinde bulunuldu. Ateşkes ve kalıcı barış için bir fırsat penceresinin aralandığı kanaatindeyim. Bunun heba edilmemesi gerekiyor. Amacımız, taraflar ortasında ek somut adımlar atılmasına dayanak olmak suretiyle kalıcı barışa giden sürecin taşlarını döşemektir. Müttefiklerimizin de takviyesiyle savaşın en kısa müddette neticelendirilmesi umudumu koruyorum. Daima söylediğim üzere, adil bir barışın kaybedeni olmaz.”

Erdoğan, Hollanda’nın Lahey kentindeki NATO Devlet ve Hükümet Liderleri Tepesi’nin akabinde düzenlediği basın toplantısında, Orta Doğu’daki tehditlerin ve krizlerin her geçen gün daha önemli bir hal aldığını belirtti. Gazze’de Filistin halkına yönelik 2 yıla yaklaşan mezalime dikkati çeken Erdoğan, şimdiye kadar İsrail akınlarında birden fazla çocuk ve bayan 56 bin Gazzelinin hayatını kaybettiğini, tekrar birçok çocuk ve bayan 129 bin Gazzelinin yaralandığını hatırlattı. Gazze’nin yüzde 80’inin yıkıldığını, sıhhat altyapısının yüzde 95’inin tahrip olduğunu lisana getiren Erdoğan, kiliseler, mescitler, okullar ve hastanelerin bombalandığını söyledi.

Erdoğan, 2 milyonu aşkın Gazzelinin yıkıntıların ortasında, zirvelerine daima bombalar yağarken, çok sıkıntı kurallar altında hayatta kalma çabası verdiğini söz ederek, şunları kaydetti:

“İsrail hükümeti en temel muhtaçlık hususlarının dahi Gazze’ye girişine pürüz çıkartıyor. İsrail’in engellemeleri ve akınları sebebiyle Gazze’deki insani trajedi, insani felakete dönüşmüş durumda. Vicdan sahibi hiçbir insan, bu türlü bir vahşete sessiz kalamaz. Bebekler uyurken susulur, bebekler öldürülürken susulmaz. Buradan insan hayatına kıymet veren herkesi zulme karşı seslerini yükseltmeye çağırıyorum. Lakin memleketler arası toplumun, özellikle ilgili kurumların İsrail’i durdurmakta yetersiz kaldığını müşahede ediyoruz. Hiçbir kural tanımayan, memleketler arası hukuku açıkça ihlal eden İsrail, ihlallerine her geçen gün yenilerini ekliyor. Bir kere şunun yeterli anlaşılması kural, İsrail bölgeyi istikrarsız hale getirerek, kendi halkının güvenliğini sağlayamaz. Bölgedeki tüm ülkeler üzere İsrail’in de güvenliği komşularının istikrarından, huzurundan ve refahından geçmektedir. Yaşananlar 1967 hudutları temelinde coğrafik bütünlüğü haiz iki devletli tahlilin kaçınılmaz olduğunu bir kere daha bizlere hatırlatmaktadır.”

Cumhurbaşkanı Erdoğan, emellerinin tüm halkların, tüm inançların yan yana, barış içinde yaşadığı bir sulh ikliminin tesisi olduğunu belirterek, “Biz 1000 yıldır birebir topraklarda yaşıyoruz. İnşallah ebediyen de orada yaşamaya devam edeceğiz. Münasebetiyle tüm bölgenin selameti için acı da olsa, rahatsız edici de olsa hakikatleri hamasetle söylemeyi sürdüreceğiz.” diye konuştu.

“BARIŞIN TEMİNİ İÇİN HERKESİN ELİNİ TAŞIN ALTINA KOYMASI GEREKİYOR”

Erdoğan, “İsrail ile komşumuz İran ortasındaki en son askeri tırmanma bölgemizi çok önemli risklerle karşı karşıya bıraktı. Krizin birinci anından itibaren malumunuz ağır bir diplomasi trafiği yürüttük. Bölgedeki başkanlarla telefon görüşmelerimiz oldu.” sözlerini kullandı.

İslam İşbirliği Teşkilatı üyesi ülkelerin dışişleri bakanlarının İstanbul’da toplandığını hatırlatan Erdoğan, şunları kaydetti:

“Burada da tansiyona dair kıymetli bildiriler verildi. Evvelce de tabir ettiğim hususu bugün tekrarlamakta yarar görüyorum. Komşumuz İran ile sıkıntıların kalıcı tahlili diplomasi ve müzakereyle mümkündür. Bölgemiz savaşla, yıkımla, saldırganlıkla, tehditle hiçbir yere ulaşılamayacağının örnekleriyle doludur. Amerika Lideri Sayın Trump’ın gayretleriyle sağlanan ateşkesi memnuniyetle karşılıyoruz. Kıymetli dostum Trump’ın davetine tarafların şartsız uymalarını bekliyoruz. Fiili ateşkes ilanının en kısa müddette kalıcı sükunete tahvil edilmesini ümit ediyoruz. Orta Doğu’da barışın temini için müttefikler dahil herkesin elini taşın altına koyması gerektiğini düşünüyoruz. Biz bu hususta üzerimize düşeni yapmayı sürdüreceğiz.”

Zirve kapsamında birçok başkanla görüşmeler gerçekleştirdiğini aktaran Erdoğan, bu kapsamda ABD Başkanı Donald Trump, Almanya Şansölyesi Friedrich Merz, Birleşik Krallık Başbakanı Keir Starmer, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Hollanda Başbakanı Dick Schoof, Romanya Cumhurbaşkanı Nicuşor Dan’ın da ortalarında olduğu pek çok başkanla bir ortaya geldiğini söyledi.

Temaslarda, hem müttefiklerle ikili bağları geliştirmenin yollarını hem de tepe gündemindeki mevzuları ele aldıklarını aktaran Erdoğan, Türkiye’nin gelecek yıl NATO doruğuna mesken sahipliği yapma teklifinin sonuca bağlandığını, gelecek yıl müttefikleri Türkiye’de ağırlayacak olmaktan büyük memnuniyet duyduğunu lisana getirdi.

“ZULMÜN KARŞISINDA YER ALMAYI DEVAM ETTİRECEĞİZ”

Erdoğan, konuşmasının akabinde basın mensuplarının sorularını yanıtladı.

“Rus ordusunun Azerbaycan’dan ayrılmasına” ait soru üzerine Erdoğan, “Rus ordusu şu anda Azerbaycan’dan ayrıldı, orada değil. Çıktığına nazaran artık zati bu sorunun da kararı kalmadı. Daha ben yeni Karabağ’a gittim, bu türlü bir şey esasen orada yok. Şu anda Azerbaycan orayı Azerbaycan devletinin yaşanabilir kararı altına getirmenin uğraşı içerisinde. Altyapı, üstyapı noktasında adımlarını atıyorlar ve çok önemli de yatırımlar yapıyorlar.” dedi.

“Türkiye ile İsrail ortasında bir çatışma çıkarsa NATO Türkiye’yi savunmaya gelir mi?” sorusuna Erdoğan, şu cevabı verdi:

“Türkiye’ye rastgele bir hücum olmadıktan sonra, Türkiye’ye yönelik bir atak olmadığı takdirde ki şu anda bu türlü bir şey kelam konusu değil, Türkiye bölgesinin bir barış ülkesidir ve bölgesinde de barışın bilhassa hakim olması için bütün çabalarını göstermektedir. Lakin tabi bütün bunların yanında bilhassa de İsrail’in bu çekilmez, dayanılmaz haline karşı da biz orada zulmün karşısında yer almayı devam ettireceğiz. Bugüne kadar Gazze’de olduğu üzere bölgede zalimlerin karşısında yer aldık, zulmün karşısında yer aldık, yer almaya devam ediyoruz. Bilhassa de garip gurebanın yanında yer almaya devam ediyoruz.

Düşünün şu anda Gazze’de aylardır oradaki mazlumlara birebir yardım gitmiyor. Artık bu insanlara tıpkı yardım gitmezse, bu insanların hali ne olacak? Biz de tabi şu anda güçlü olan ülkelere diyoruz ki gelin İsrail’in karşısında yer alın. Bu tıpkı yardımların götürülebilmesi için Gazze’ye kapıların açılmasını ne yapmak lazım? Sağlamak lazım. Kızılhaça bile şu anda İsrail yol vermiyor. Kızılhaç kanalıyla bile Gazze’deki bu insanlara yardım gitmiyor. Bu türlü bir durum kelam konusu. Kızılhaç çalışabilse, o kanalla buralara birebir yardım, besin, ilaç, yiyecek, giyecek bütün bunları götürme imkanı sağlanmış olacak. Lakin şu anda bu bile maalesef yok.”

“Türkiye, gayrisafi yurtiçi hasıladan savunmaya ayırdığı hissesi yüzde 2’den yüzde 5’e çıkarmak için hangi yolu izleyecek? Almanya ile görüşmenizde Eurofighter alımıyla ilgili mevzu gündeme geldi mi?” sorusuna Erdoğan, “Şu an prestijiyle önümüzdeki 10 yıl içerisinde doğal ki atacağımız adımlar ulusal bütçeden olacaktır. Peyderpey ulusal bütçeden buraya gerekli olan hissesi ayırmak suretiyle NATO’ya olan bu takviyemizi vermiş olacağız. Eurofighter konusunda gerek İngiltere gerek Almanya ile görüşmelerimizi yaptık, yapıyoruz ve bu hususta olumlu gelişmeler var. Bu olumlu gelişmeleri de büsbütün işi gerçekleştirdikten sonra inşallah adımlarımızı atmış olacağız.” karşılığını verdi.

“Gelecek yıl Türkiye’de yapılacak NATO Tepesi’nin hangi kentte düzenleneceğine” ait soruya Erdoğan, evvelkinin İstanbul’da olduğunu, görüşmeleri yapıp gelecek hafta içerisinde bunun kararını vereceklerini söyledi.

Zaman kaybına tahammülün olmadığını vurgulayan Erdoğan, “Daha evvel İstanbul’da yaptığımız bu tepemizi, bu sefer yapacağımız bu toplantıdaki vereceğimiz kararla inşallah NATO Genel Sekreterliği’ne bildireceğiz.” dedi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, bir gazetecinin Türkiye ile İsrail bağlarının gelecekte nasıl olacağına ait sorusunu, şöyle cevapladı:

“Şu anda olağan İsrail’le Türkiye’nin ortasındaki alakaların bu anlayışla devam etmesi halinde, burada aramızdaki barış, aramızdaki huzur mümkün değil. Çünkü atılan adımlar her şeyden evvel barışı tehdit ediyor. Atılan adımlar barışı tehdit ettiğine nazaran burada nasıl barışı temin edeceksiniz, sağlayacaksınız? Mümkün değil. Düşünün, yani 100 bini aşkın insan meyyit, yaralı ve hala da vurmaya devam ediyorlar. Öbür tarafta Gazze’deki mazlum insanlara Kızılhaç dahil, besin sevkiyatı yapılmıyor. Bunu engelleyen kim? İsrail. Hala burada bu kadar barbarca bir adım atıldığı takdirde, biz nasıl bunlarla huzurlu bir ortamı tesis edeceğiz? Mümkün değil. Onun için de Kızılhaç şu anda devreye girmek istiyor, sonuç yok. Kızılay’ımız devreye girmek istiyor, sonuç yok. Mısır devreye girmek istiyor, sonuç yok. Bütün bunlarla birlikte hangi ülkeye bakarsanız bakın, hiçbirisi sonuç alamıyor. İsrail’i, Gazze’de şu ana kadar takındığı halden vazgeçmeye davet ediyoruz.”

“TRUMP’LA YAPTIĞIMIZ GÖRÜŞMEDE S-400’Ü KONUŞMADIK”

Türkiye’nin elindeki S-400’ler ile F-35 programına dahil edilmesi konusundaki mevcut duruma ait soruya Erdoğan, şu karşılığı verdi:

“Sayın Trump’la yaptığımız görüşmede doğal S-400’ü konuşmadık. O gündemimizde değil, o iş bitmiş bir iş. F-35 konusunu olağan görüştük. F-35 konusunda da biz 1 milyar 300-400 milyon dolar üzere bir ödeme yaptık ve F-35’leri alma noktasında biz Sayın Trump’ın da iyi niyetli olduğunu gördük. F-16’larımızın büsbütün bakım, tamiri ve F-35’lerle ilgili de alımla ilgili çalışmalarımızı sorumlu olan arkadaşlarımız devam ettiriyorlar. Doğal bunun yanında bir de bizim Eurofighter’la ilgili çalışmalarımız var. Eurofighter konusunda da İngiltere ve Almanya ile bu çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Temennimiz odur ki bu uygun niyetimizi İngiltere’de, Almanya’da, onlar da olumlu karşılıyorlar. Çalışmalarımız devam ediyor.”

“ABD Başkanı Trump’ın Gazze’de kumarhane ve resortların inşa edilmesi konusunu” görüşmede gündeme getirip getirmediğinin sorulması üzerine Erdoğan, “Akşam Sayın Trump’la görüşmemiz oldu. Yaklaşık 1-1,5 saat kadar görüşmemizi yaptık. Ancak bizim görüşmemizde bilhassa de Gazze’nin kıyı uzunluklarının sizin tabir ettiğiniz formda kumarhaneler olması gündeme gelmedi. Bu türlü bir şey aslında gündeme gelse herhalde benim vereceğim yanıt aşikardır. Bu hususta duruşum aşikardır. Duruşum aşikâr olduğuna nazaran, Sayın Trump öyle akıllı bir insandır ki kime hangi soruyu soracağını da yeterli bilir ve bu türlü bir şey de esasen ortamızda geçmedi.”

“KFOR’un Kosova’daki evvelki vazife müddetinde Türk komutanlığının vazifede olması ve önümüzdeki devirde de komutanlığın yine Türkiye’ye geçmesinin beklendiği göz önünde bulundurulursa, Türkiye’nin bu sorumluluğu nasıl bedellendirilmektedir?” sorusuna Erdoğan, “Biliyorsunuz Türkiye’nin KFOR şu anda bölgede. Niye bölgede? Barış için, huzur için ve bizim KFOR’umuz orada olduğu sürece inşallah orada rastgele bir ıstırap olmaz, olmayacaktır.” yanıtını verdi.

“ÜLKEMİN BÜTÜNLÜĞÜNÜ KORUMAK BENİM GÖREVİM”

Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Geçtiğimiz ay Rusya, Ukrayna ile son tıp görüşmelerde düşük düzeyde bir diplomatik heyet gönderdiğini söyledi. Bu husus sizi nasıl etkiledi? Avrupa Birliği ile savunma işbirliği alanında ne üzere beklentileriniz var?” sorusunu yanıtlarken, “Temsil kabiliyeti olan şahıslar gönderildi ve o temsil kabiliyeti olan şahıslarla de Rusya-Ukrayna ortasındaki görüşmeler orada başarılı bir biçimde gerçekleştirildi. O görüşmeleri de Dışişleri Bakanım Hakan Bey esasen yürüttü, sürdürdü ve sonucu de çok hoş, başarılı oldu.” tabirlerini kullandı.

NATO Tepesi’nde İspanya’nın savunma harcamalarında yüzde 5 yerine yüzde 2’lik katkı sunmayı taahhüt etmesi ve İspanya Başbakanı Pedro Sanchez’in duruşu ile ilgili fikirlerinin sorulmasına karşılık Erdoğan, “Yani 10 yıl üzere bir müddet olduğu için, bu noktada bir kahra yer yok diye düşünüyorum. 10 yıl içerisinde bu türlü bir orana çıkarılacak. Olağan ki NATO’nun da bu türlü bir güce gereksinimi var ve bunu da alışılmış Avrupa Birliği’ndeki NATO üyesi ülkelerin halletmesinden öteki çıkış yolu olmayacaktır. Şu anda NATO üyesi ülkeler de bu imkana, bu güce sahip. Türkiye olarak biz de bir üye ülke olarak bu mevzuda olumlu beyanımızı yaptık. Dedik ki 10 yıl içerisinde bunun verilmesinde yarar var.” dedi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, PKK’nın silah bırakması ve lağvedilmesi sonrasınki adımın ne olacağına ve bölgede yaşayan Kürtlere nasıl bir bildiri vereceğine yönelik soru üzerine de şunları kaydetti:

“Bölgede yaşayan Kürt vatandaşlarımla, Cumhurbaşkanları olarak bizim rastgele bir sorunumuz yok. Şu anda pek düzgün gidiyor. Parlamentoda güçlü bir potansiyele sahipler. Onların bu türlü bir kasveti olmadığına nazaran, bu yürüyüş, bu gidiş… Randevu istediler, ben de merhum Sırrı Süreyya ile birlikte Pervin Hanım’ı kabul ettim. Cumhurbaşkanlığında arkadaşlarımla bir arada kendileriyle görüştük. Zannediyorum artık yeniden bir randevu talepleri var ve bu randevu taleplerini de yakın vakitte gerçekleştireceğiz, kendileriyle görüşmelerimizi yapacağız. Rastgele bir kasvet kelam konusu değil. Benim ülkemde Türk’üyle, Kürt’üyle, Laz’ıyla, Çerkez’iyle, Arap’ıyla hepimiz biriz ve ülkemin bütünlüğünü de korumak benim de vazifemdir. Bunu da en hoş formda sürdüreceğiz.”

Milliyet